بزرگداشت خواجه نصیرطوسی-روزمهندس

 ابوجعفر محمدبن محمد معروف به خواجه نصيرالدين در سال 597 ق در طوس به دنيا آمد. ابتدا علوم عقلي و نقلي و حكمت مشاء و سپس رياضيات، فقه، فلسفه، نجوم و ادبيات را آموخت و در علوم روز به استادي تمام رسيد.

وي چند سال پس از حمله سپاه چنگيزخان مغول، به قلعه اسماعيليه پناه برد و در آن‏جا نيز از تاليف و نگارش باز نايستاد. با غلبه سپاه مغول بر اسماعيليان، وي به خدمت هولاكوخان فرمانرواي وقت مغول پيوست و با استفاده از نفوذ خود، از كشتار مردم و دانشمندان و تخريب آثار فرهنگي و علمي و غارت شهرها و روستاها جلوگيري نمود. پس از فتح بغداد و سقوط عباسيان، خواجه نصير ماموريت يافت تا رصدخانه مراغه را ترتيب دهد. او جماعتي از رياضي‏دانان بزرگ را گردآورد و كار احداث رصدخانه را در سال 657 ق آغاز كرد. خواجه، با اين كار، عالمان بزرگ زمان را كه پراكنده بودند در يك مكان، جمع كرد و همچنين كتابخانه‏اي عظيم در محل رصدخانه مراغه احداث نمود. وي براي تهيه كتاب‏هاي مورد نظر، كتبي از بغداد، شام و شمال آفريقا و اطراف و اكناف ايران فراهم نمود و كتابخانه‏اي با بيش از 400 هزار جلد كتاب، ايجاد كرد. عمر خواجه از اين پس در خدمات علمي گذشت.

وي يكي از بزرگ‏ترين بنيانگذاران كلام شيعه بود و ضمن تاييد حكمت ابن‏سينا، به شرح مشكلات اشارات پرداخت. وي همچنين آثار متعددي را در علوم مختلف به نگارش درآورد كه اخلاق ناصري، تجريد العقايد، زيج ايلخاني، اوصاف الاشراف، اساسُ الاقتباس و تذكره نصيريه و بيش از 60 اثر ديگر در اصول دين، منطق، هندسه، هيئت، نجوم، عروض و شعر از آن جمله‏اند. خواجه نصيرالدين در سال 672 در 75 سالگي درگذشت و در كاظمين به خاك سپرده شد.

اين روز را به منزله روزي براي بزرگداشت مهندسان، روز مهندس نيز ناميده‌اند.